Hành vi cho vay nặng lãi là gì? Tội cho vay nặng lãi được pháp luật quy định như thế nào? Cho vay nặng lãi bao nhiêu % thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự? Các khung hình phạt chi tiết về tội cho vay nặng lãi mới nhất là gì? Luật Nguyễn Hưng sẽ tư vấn giải đáp chi tiết trong bài viết.
Hành vi cho vay nặng lãi là gì?
Hành vi cho vay nặng lãi là để chỉ việc cho vay tiền với mức lãi suất cao, vượt quá ngưỡng cho phép theo quy định của pháp luật.
Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP thì tất cả những vay với mức lãi suất cao hơn từ 05 lần trở lên so với mức lãi suất cao nhất quy định trong Khoản 1 Điều 468 của Bộ luật Dân sự đều được gọi là cho vay nặng lãi.
Tội cho vay nặng lãi được pháp luật quy định như thế nào?
Tại Điều 201 Bộ luật Hình sự quy định về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau:
“1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Cấu thành tội cho vay nặng lãi
Về chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội cho vay nặng lãi là người có năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên.
Về khách thể của tội phạm
Khách thể của tội này là trật tự quản lý kinh tế cụ thể là ở lĩnh vực kinh doanh tiền tệ.
Về chủ quan của tội phạm
Hành vi cho vay nặng lãi được thực hiện với động cơ nhằm thu lợi bất chính và lỗi cố ý. Người cho vay biết rõ hành vi đó là vi phạm pháp luật nhưng vẫn thực hiện vì lợi ích riêng.
Về khách quan của tội phạm
– Hành vi khách quan của tội này là cho vay tiền với lãi suất cao gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất trong giao dịch dân sự mà pháp luật quy định.
– Gây thiệt hại cho xã hội và dẫn đến hậu quả là thiệt hại về tài sản, vật chất, … làm cho người vay phải chịu mức lãi suất quá cao.
Xem thêm: Tội phạm công nghệ cao là gì? Đặc điểm của tội phạm công nghệ cao
Tội cho vay nặng lãi bị xử lý như thế nào?
Điều 201 Bộ luật Hình sự quy định hình phạt xử lý đối với tội cho vay nặng lãi như sau:
– Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với trường hợp: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
– Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm với trường hợp: Phạm tội thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên.
– Ngoài ra, còn có thể có hình phạt bổ sung là bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Lãi suất bao nhiêu % thì được coi là cho vay nặng lãi?
Tại Điều 468 Bộ luật Dân sự quy định về Lãi suất như sau:
“1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.”
Theo quy định này thì mức lãi suất vay là do các bên tự thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Vậy, trường hợp bên cho vay yêu cầu lãi suất lớn hơn mức 20%/năm của khoản tiền vay sẽ bị coi là cho vay nặng lãi.
Các công ty tài chính cho vay tiêu dùng trên 20%/năm có phạm luật hay không?
Các công ty tài chính cho vay tiêu dùng cao hơn 20%/năm là không vi phạm pháp luật vì:
- Các ngân hàng hay tổ chức tín dụng, công ty tài chính cho vay tiêu dùng là đối tượng đặc biệt chịu sự điều chỉnh của các luật chuyên ngành.
- Lãi suất cho vay tiêu dùng của công ty tài chính được quy định tại Điều 9 Thông tư 43 sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 12 Điều 1 Thông tư số 18/2019/TT-NHNN.
- Pháp luật không có quy định cụ thể mức lãi suất trần và mức lãi suất tối đa của hình thức cho vay tiêu dùng. Lãi suất này do công ty tài chính tự điều chỉnh được Ngân hàng Nhà nước thông qua và cho phép áp dụng.
Vì vậy, đối với trường hợp công ty tài chính cho vay tiêu dùng trên 20%/năm không bị coi là vi phạm pháp luật.
Cho vay nặng lãi bao nhiêu % thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Căn cứ theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự và Điều 468 Bộ luật Dân sự về lãi suất thì người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thực hiện hành vi cho vay với lãi suất trên 100%/năm (gấp 05 lần trở lên với mức lãi suất 20%/năm) và thu lợi bất chính từ 30.000.000 đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
Xem thêm: Tín dụng đen là gì? Thực trạng tội phạm tín dụng đen ở Việt Nam
Làm thế nào để tố giác người cho vay nặng lãi?
Khi xác định được hành vi cho vay nặng lãi cấu thành Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật Hình sự và thu thập đủ chứng cứ, tài liệu chứng minh, người dân có thể nộp đơn tố giác hành vi cho vay nặng lãi với nội dung chủ yếu gồm:
- Thông tin người làm đơn.
- Thông tin bên bị tố giác về hành vi cho vay nặng lãi.
- Các tài liệu, chứng cứ liên quan đến hoạt động của bên cho vay nặng lãi.
Theo Khoản 2 Điều 145 Bộ luật tố tụng Hình sự thì Cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố bao gồm: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và một số Cơ quan tổ chức khác tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm.
Trên đây là tư vấn về vấn về tội cho vay nặng lãi. Nếu bạn còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ tư vấn từ luật sư, hãy liên hệ Luật Nguyễn Hưng qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 để nhận được sự tư vấn hỗ trợ từ đội ngũ luật sư.
