Cố ý gây thương tích là hành vi gì? Tội cố ý gây thương tích được quy định như thế nào trong bộ luật hình sự? Các dấu hiệu cơ bản của tội phạm và các trường hợp phạm tội cụ thể sẽ được Luật Nguyễn Hưng tư vấn giải đáp cụ thể trong bài viết sau đây.
Cố ý gây thương tích là hành vi như thế nào?
Hành vi cố ý gây thương tích là hành vi cố ý dùng sức mạnh, dùng vũ khí tác động vật lý trực tiếp đến thân thể của người khác, gây tổn hại sức khỏe cho người khác, có thương tích cụ thể hoặc nghiêm trọng hơn là đe dọa đến tính mạng của người khác.
Tội cố ý gây thương tích được quy định thế nào?
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác được quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 như sau:
– Khoản 1 quy định trường hợp người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
+ Dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ 02 người trở lên;
+ Dùng a-xít sunfuric (H2SO4) hoặc hóa chất nguy hiểm khác gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác;
+ Gây cố tật nhẹ cho nạn nhân;
+ Phạm tội 02 lần trở lên;
+ Phạm tội đối với 02 người trở lên;
+ Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
+ Đối với ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng mình, thầy giáo, cô giáo của mình;
+ Có tổ chức;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
+ Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
+ Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe do được thuê;
+ Có tính chất côn đồ;
+ Tái phạm nguy hiểm;
+ Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.
– Khoản 2 quy định hình phạt tù từ 02 năm đến 05 năm đối với các trường hợp phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1.
– Phạt tù từ 04 năm đến 07 năm quy định tại khoản 3 đối với người phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
– Khoản 4 quy định trường hợp phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm.
– Khoản 5 quy định mức phạt tù từ 07 năm đến 12 năm đối với trường hợp phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên, nếu không thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 6 Điều này hoặc dẫn đến chết người.
– Mức phạt cao nhất đối với tội này là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân, được quy định tại khoản 6 đối với các trường hợp như:
+ Làm chết 02 người trở lên;
+ Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
+ Gây thương tích vào vùng mặt của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
– Ngoài ra, người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh
Tình trạng tinh thần bị kích động mạnh là khi người phạm tội rơi vào trạng thái tinh thần không thể hoàn toàn tự chủ, tự kiềm chế được hành vi của mình. Sự kích động tức thời của người phạm tội là do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên, sự kích động mạnh của người phạm tội có thể dẫn đến hành vi giết người hoặc có trường hợp người phạm tội do bị hành vi trái pháp luật của nạn nhân cứ lặp đi lặp lại khiến cho người phạm tội bị đè nén, âm ỷ, kéo dài và đến một lúc nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân khiến cho người phạm tội bị kích động, không tự kiềm chế được nữa.
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh được quy định tại Điều 135 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 với 02 khung hình phạt như sau:
Điều 135. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh
Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người đó hoặc đối với người thân thích của người đó, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc dẫn đến chết người.
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội
– Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống quá mức cần thiết, có thể nhìn thấy được hành vi chống trả không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.
– Trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội là trường hợp người bắt giữ đã sử dụng bạo lực quá mức cần thiết cho việc bắt giữ, hành vi gây thiệt hại cho người bị bắt giữ không còn hợp pháp.
>>> Tham khảo bài viết: Phòng vệ chính đáng làm chết người có bị đi tù không?
Tại Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt qua mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội như sau:
Điều 136. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội
Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
Phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.
Có thể thấy, mức phạt cao nhất cho người có hành vi phạm tội này là phạt tù đến 03 năm. Ngoài ra, hành vi phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng và phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội được xem là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Các dấu hiệu cơ bản của tội cố ý gây thương tích
Về mặt khách thể
Người phạm tội làm xâm phạm trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng của nạn nhân và ảnh hưởng đến trật tự xã hội.
Về mặt khách quan
Mặt khách quan của loại tội phạm này có thể dễ dàng nhận thấy thông qua các hành vi trực tiếp gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của nạn nhân, mức độ thương tật xác định được
Về chủ thể
Chủ thể của tội cố ý gây thương tích là người có năng lực hành vi đầy đủ, có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt đủ độ tuổi quy định của Bộ luật Hình sự.
Về chủ quan
Người phạm tội này thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp, biết hành vi của mình gây nguy hiểm cho người khác nhưng vẫn cố tình thực hiện.
Các trường hợp phạm tội cụ thể
Dùng hung khí nguy hiểm hoặc dùng thủ đoạn gây nguy hại cho nhiều người
– Hung khí nguy hiểm là trường hợp dùng vũ khí hoặc phương tiện nguy hiểm. Vũ khí là gồm thiết bị, phương tiện có khả năng gây sát thương cao, gây nguy hại cho tính mạng, sức khỏe của con người, phá hủy kết cấu vật chất, vũ khí gồm: vũ khí quân dụng, súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao,…
– Thủ đoạn gây nguy hại cho nhiều người có thể hiểu là người phạm tội có dự tính, kế hoạch về cách thức với mục đích khiến nạn nhân không thể nhận diện được hoặc nhận diện không kịp đối với hành vi của người phạm tội.
Gây cố tật nhẹ cho nạn nhân
Gây cổ tật nhẹ cho nạn nhân là hậu quả của hành vi phạm tội của người phạm tội khiến nạn nhân rơi vào trạng thái bất thường, không thể chữa được cho một bộ phận cơ thể của nạn nhân với tỷ lệ thương tật dưới 11% khi thuộc một trong các trường hợp: Làm mất một bộ phận cơ thể của nạn nhân; làm mất chức năng một bộ phận cơ thể của nạn nhân; làm giảm chức năng hoạt động của một bộ phận cơ thể của nạn nhân ảnh hưởng đến thẩm mỹ của nạn nhân.
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe nhiều lần đối với cùng một người hoặc đối với nhiều người
Là hành vi tác động trực tiếp đến thân thể người khác, hành vi này được lặp đi lặp lại nhiều lần đối với một hay nhiều người. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe, gây thương tích cho người khác trong nhiều lần.
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe đối với trẻ em, phụ nữ đang có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ
Trẻ em, phụ nữ đang có thai, người già yếu, ốm đau được xem người có khả năng tự vệ yếu hoặc người không có cả năng tự vệ là những đối tượng cần phải được bảo vệ nhiều hơn.
Trẻ em là người dưới 16 tuổi, người già là người từ 70 tuổi trở lên hoặc người từ 65 tuổi trở lên nhưng thường xuyên đau ốm. Trường hợp phạm tội với phụ nữ đang mang thai là khi người phạm tội có thể nhận biết được nạn nhân đang có thai hoặc nghe người khác nói nạn nhân đang có thai nhưng vẫn cố tình thực hiện hành vi phạm tội.
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe đối với ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy cô giáo của mình
Là trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội đối với những người có quan hệ ruột thịt hoặc nuôi dưỡng, dạy dỗ mình. Pháp luật quy định điều này nhằm đề cao giá trị đạo đức đối với những người trực tiếp chăm sóc, giáo dục, dạy dỗ.
Phạm tội có tổ chức
Là trường hợp phạm tội có từ hai người trở lên, thực hiện hành vi phạm tội có sự phân công, chủ mưu, lôi kéo và cấu kết chặt chẽ với nhau để cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục
Là những đối tượng đang bị kiểm soát, đang phải chấp hành các hình thức quản chế, đang chấp hành án hình sự hoặc hành chính nhưng vẫn tiếp tục phạm tội.
Thuê gây thương tích hoặc gây thương tích thuê
Trường hợp này, người thuê và người được thuê gây thương tích cho người khác đều phải chịu trách nhiệm hình sự và trách nhiệm hình sự trong trường hợp này còn nghiêm trọng hơn trường hợp cố ý gây thương tích thông thường.
Phạm tội có tính chất côn đồ hoặc thuộc trường hợp tái phạm nguy hiểm
Người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội với thái độ hung hăng, táo tợn, coi thường sức khỏe và tính mạng của người khác. Chỉ vì chút mâu thuẫn nhỏ mà không chần chừ đâm chém người khác hay đánh đập dã man.
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe để cản trở người thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân
Trường hợp người đang thi hành công vụ bị người phạm tội gây thương tích để nhằm ngăn cản người thi hành công vụ thực hiện công vụ.
Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác dẫn đến chết người
Người phạm tội thực hiện hành vi cố ý gây thương tích cho người khác với mức độ vượt quá mức cần thiết, hành vi phạm tội không còn dừng lại ở mức độ gây thương tích. Người phạm tội có thể biết nạn nhân không còn khả năng chống cự nhưng vẫn cố tình thực hiện hành vi phạm tội đến cùng, cho đến khi nạn nhân chết mới dừng lại hoặc khiến cho nạn nhân rơi vào trạng thái nguy hiểm đến tính mạng mới thôi.
Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng
Trường hợp phạm tội nghiêm trọng đối với tội cố ý gây thương tích là trường hợp người phạm tội làm chết 02 người trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người là 61%; gây thương tích vào vùng mặt của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể là 61%.
Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định
Đối với tội cố ý gây thương tích cũng như các tội danh khác được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 đều có các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 51 của Bộ luật này, những tình tiết giảm nhẹ được áp dụng nhiều nhất là: Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
- Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
- Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
- Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
- Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
- Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
- Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
- Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
- Phạm tội do lạc hậu;
- Người phạm tội là phụ nữ có thai;
- Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
- Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
- Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
- Người phạm tội tự thú;
- Người phạm tội thành khẩn khai báo hoặc ăn năn hối cải;
- Người phạm tội tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện hoặc điều tra tội phạm;
- Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
- Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
- Người phạm tội là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ, người có công với cách mạng.
Bài viết trên là toàn bộ tư vấn của Luật Nguyễn Hưng về tội cố ý gây thương tích theo quy định của bộ luật hình sự. Quý bạn đọc có nhu cầu tìm luật sư tư vấn luật hình sự vui lòng liên hệ Luật Nguyễn Hưng qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 để nhận được sự tư vấn hỗ trợ từ đội ngũ luật sư.
