Con cái ngược đãi hành hạ cha mẹ không chỉ là vi phạm đạo đức mà còn vi phạm pháp luật. Nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ được pháp luật quy định như thế nào? Con cái bất hiếu ngược đãi hành hạ cha mẹ bị xử lý như thế nào? Hãy cùng Luật Nguyễn Hưng đi tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.
Nghĩa vụ của con cái đối với cha mẹ được pháp luật quy định như thế nào?
Quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng của con đối với cha, mẹ khi cha, mẹ già yếu được quy định tại khoản 2 điều 70, điều 71 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.
“Điều 70. Quyền và nghĩa vụ của con
Có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.”
“Điều 71. Nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng
Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ”.
Như vậy, con cái có nghĩa vụ yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình, chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.
Tội ngược đãi hành hạ cha mẹ có bị phạt tù không?
Xử phạt hành chính
Người có hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP, theo đó pháp luật quy định các mức xử phạt hành chính cụ thể đối với từng hành vi như sau:
Đối với hành vi xâm hại sức khoẻ thành viên gia đình
Hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 52 Nghị định này:
“Điều 52. Hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình.
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình;
b) Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời hoặc không chăm sóc nạn nhân trong thời gian nạn nhân điều trị chấn thương do hành vi bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.
Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với các hành vi quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này;
b) Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi quy định tại khoản 1 và điểm a khoản 2 Điều này.”
Như vậy, hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình có thể bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, thêm vào đó, người vi phạm còn phải xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu, đồng thời, chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi quy định tại khoản 1 và điểm a khoản 2 Điều này.
Đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình
Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 54 Nghị định này:
“Điều 54. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình:
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết, xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình.
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm;
b) Sử dụng các phương tiện thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình;
c) Phổ biến, phát tán tờ rơi, bài viết, hình ảnh nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nạn nhân.
Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với hành vi quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này;
b) Buộc thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh đối với hành vi quy định tại các điểm a và c khoản 2 Điều này.”
Như vậy, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình có thể bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, thêm vào đó, người vi phạm còn phải xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu, đồng thời, thu hồi tư liệu, tài liệu, tờ rơi, bài viết, hình ảnh đối với hành vi quy định tại các điểm a và c khoản 2 Điều này.
Đối với hành vi vi phạm về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cha mẹ
Đối với hành vi vi phạm về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cha mẹ, Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định:
“Điều 57. Vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
b) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.”
Như vậy, người có hành vi vi phạm có thể bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng, đồng thời phải thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định.
Đối với hành vi bạo lực về kinh tế
Đối với hành vi bạo lực về kinh tế có thể bị xử phạt hành chính từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng theo quy định tại Điều 58 Nghị định 144/2021/NĐ-CP:
“Điều 58. Hành vi bạo lực về kinh tế
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
Chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên gia đình.
Ép buộc thành viên gia đình lao động quá sức hoặc làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, tiếp xúc với chất độc hại hoặc làm những công việc khác trái với quy định của pháp luật về lao động.
Ép buộc thành viên gia đình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống.”
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính, con cái có hành vi bất hiếu, ngược đãi cha mẹ còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình, cụ thể Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định về một số loại tội phạm như sau:
Tội ngược đãi hoặc hành hạ cha mẹ
Người nào ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm, cụ thể, Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định:
“Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;
b) Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.”
Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Trường hợp con cái có hành vi từ chối hoặc trốn tranh nghĩa vụ cấp dưỡng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017:
“Điều 186. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.”
Như vậy, người phạm tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng có thể bị phạt tù lên đến 02 năm.
Tội hành hạ người khác
Không chỉ hành vi hành hạ cha mẹ, ông bà mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mà hành vi hành hạ người khác lệ thuộc vào mình cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017:
“Điều 140. Tội hành hạ người khác
Người nào đối xử tàn ác hoặc làm nhục người lệ thuộc mình nếu không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 185 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên49;
c) Đối với 02 người trở lên.”
Trên đây là chia sẻ của Luật Nguyễn Hưng về vấn đề “Con cái bất hiếu ngược đãi hành hạ cha mẹ bị xử phạt như thế nào”. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, quý khách vui lòng liên hệ với Luật Nguyễn Hưng qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 hoặc gửi câu hỏi về email: vplsnguyenhung@gmail.com để nhận được sự tư vấn hỗ trợ.
