Thế nào là lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật? Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật được quy định như thế nào tại Điều 377 Bộ luật hình sự 2015? Các yếu tố cấu thành tội phạm và khung hình phạt cụ thể ra sao? Hãy cùng Luật Nguyễn Hưng đi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Thế nào là lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật?
Người có chức vụ, quyền hạn được quy định tại khoản 2 Điều 352 Bộ luật Hình sự là những người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc một hình thức khác có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt giữ, giam người trái pháp luật là hành vi của những người lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để ra lệnh, quyết đinh; không ra lệnh, quyết định hay thực hiện hành vi bắt, giữ người không đúng quy định, trái pháp luật.
Quy định về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật
Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật được quy định tại Điều 377 Bộ luật hình sự 2015, cụ thể:
“Điều 377. Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn giam, giữ người trái pháp luật
Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Không ra quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của luật;
b) Quyết định bắt, giữ, giam người không có căn cứ theo quy định của luật;
c) Không chấp hành quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của luật;
d) Thực hiện việc bắt, giữ, giam người không có lệnh, quyết định theo quy định của luật hoặc tuy có lệnh, quyết định nhưng chưa có hiệu lực thi hành;
đ) Không ra lệnh, quyết định gia hạn tạm giữ, tạm giam hoặc thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giữ, tạm giam khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam dẫn đến người bị tạm giữ, tạm giam bị giam, giữ quá hạn.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Giam, giữ trái pháp luật từ 02 người đến 05 người;
b) Làm người bị giam, giữ trái pháp luật bị tổn hại về sức khỏe với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
c) Làm người bị giam, giữ hoặc gia đình họ lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn;
d) Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
a) Giam, giữ trái pháp luật 06 người trở lên;
b) Làm người bị giam, giữ trái pháp luật tổn hại về sức khỏe với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc chết;
c) Làm người bị giam, giữ tự sát;
d) Làm gia đình người bị giam, giữ ly tán.”
Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Tham khảo: Dịch vụ luật sư hình sự tại TpHCM chuyên tư vấn luật hình sự, tham gia tố tụng, bào chữa cho bị can/ bị cáo, bảo vệ quyền lợi cho người bị hại tại các cấp Tòa án.
Các yếu tố cấu thành tội phạm
Khách thể của tội phạm
Người phạm tội xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức do người có chức vụ thực hiện trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ. Xâm phạm đế quyền tự do, quyền bất khả xâm phạm của người bị bắt giữ trái pháp luật.
Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn giam, giữ người trái pháp luật là chủ thể đặc biệt, người phạm tội là người có chức vụ quyền hạn, đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
Mặt khách quan của tội phạm
Mặt khách quan của tội này là người phạm tội thực hiện một trong các hành vi sau:
– Không ra quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của pháp luật: Khi không đủ căn cứ để khởi tố, truy tố hoặc hết thời hạn tạm giam, tạm giữ mà không ta quyết định trả tự do cho người bị tạm giam, tạm giữ.
– Quyết định bắt, giữ, giam người không có căn cứ theo quy định của luật: ra quyết định khi không có đầy đủ căn cứ.
– Không chấp hành quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của luật: Khi có quyết định trả tự do cho người được trả tự do nhưng người có thẩm quyền lại không chấp hành quyết định.
– Thực hiện việc bắt, giữ, giam người không có lệnh, quyết định theo quy định của luật hoặc tuy có lệnh, quyết định nhưng chưa có hiệu lực thi hành.
– Không ra lệnh, quyết định gia hạn tạm giữ, tạm giam hoặc thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giữ, tạm giam khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam dẫn đến người bị tạm giữ, tạm giam bị giam, giữ quá hạn.
Mặt chủ quan của tội phạm
Người phạm tội nhận thức rõ được hành vi của mình là trái quy đinh của pháp luật nhưng vẫn cố tình thực hiện, biết sẽ có hậu quả xảy ra nhưng vẫn thưc hiện hành vi đến cùng. Phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp.
Xem thêm: Bắt giữ người trái pháp luật để đòi nợ bị xử lý như thế nào?
Hình phạt đối với tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật
Căn cứ Điều 377 Bộ luật Hình sự 2015 thì Tội dụng chức vụ, quyền hạn giam, giữ người trái pháp luật có 03 khung hình phạt chính và 01 khung hình phạt bổ sung. Người phạm tội này có thể phải chịu khung hình phạt tù thấp nhất từ 06 tháng đến 03 năm hoặc mức tối đa lên đến 12 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Cụ thể:
Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong các hành vi sau đây thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
+ Không ra quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của luật;
+ Quyết định bắt, giữ, giam người không có căn cứ theo quy định của luật;
+ Không chấp hành quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của luật;
+ Thực hiện việc bắt, giữ, giam người không có lệnh, quyết định theo quy định của luật hoặc tuy có lệnh, quyết định nhưng chưa có hiệu lực thi hành;
+ Không ra lệnh, quyết định gia hạn tạm giữ, tạm giam hoặc thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giữ, tạm giam khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam dẫn đến người bị tạm giữ, tạm giam bị giam, giữ quá hạn.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
+ Giam, giữ trái pháp luật từ 02 người đến 05 người;
+ Làm người bị giam, giữ trái pháp luật bị tổn hại về sức khỏe với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
+ Làm người bị giam, giữ hoặc gia đình họ lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn;
+ Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
+ Giam, giữ trái pháp luật 06 người trở lên;
+ Làm người bị giam, giữ trái pháp luật tổn hại về sức khỏe với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc chết;
+ Làm người bị giam, giữ tự sát;
+ Làm gia đình người bị giam, giữ ly tán.
Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Nguyễn Hưng về “Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật“. Trong quá trình tìm hiểu thông tin, nếu bạn còn những thắc mắc nào cần được giải đáp, hãy liên hệ Văn phòng luật sư Nguyễn Hưng và Cộng sự qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 để nhận được sự tư vấn hỗ trợ từ Luật sư.
