Ở một xã hội nào cũng đều tồn tại những chuẩn mực đạo đức nhất định, mọi cá thể trong xã hội phải tuân theo những quy chuẩn nhất định đã được đặt ra. Khái niệm vi phạm pháp luật được hiểu như thế nào? Có mấy loại vi phạm pháp luật? Các dấu hiệu, cấu thành vi phạm pháp luật ra sao? Luật Nguyễn Hưng sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết này.
Vi phạm pháp luật là gì?
Vi phạm pháp luật là từ dùng để chỉ những hiện tượng đi lệch với chuẩn mực xã hội, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ và gây ra hậu quả xấu ảnh hưởng đến xã hội.
Hành vi vi phạm pháp luật là gì?
Hành vi trái pháp luật là gì?
Hành vi vi phạm pháp luật là hành vi của một hay nhiều cá nhân, cơ quan, tổ chức không tuân thủ các quy định của pháp luật. Những hành vi cố ý hoặc không cố ý thực hiện những điều cấm của pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng khác, xâm phạm đến trật tự an ninh của xã hội.
Các hành vi vi phạm pháp luật rất đa dạng, được thực hiện với nhiều động cơ khác nhau, mục đích khác nhau. Việc xác định các hành vi vi phạm tùy vào mặt khách quan, mặt chủ quan và khách thể, chủ thể của hành vi.
Các dấu hiệu của vi phạm pháp luật
Dấu hiệu hành vi
Hành vi của người phạm tội bao gồm hành vi hành động và hành vi không hành động, là hành vi trái pháp luật, nguy hiểm hoặc có khả năng nguy hiểm cho xã hội.
Chủ thể phải tuân thủ những quy định do nhà nước đặt ra, pháp luật dùng để điều chỉnh hành vi của con người nhằm duy trì trật tự xã hội. Do đó, những hành vi trái với quy định sẽ bị ngăn cấm và là cơ sở để xác định hành vi vi phạm pháp luật.
>> Xem thêm: Tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác bị xử lý như thế nào?
Dấu hiệu trái pháp luật
Là hành vi trái với quy định của pháp luật, được thể hiện thông qua việc thực hiện không đúng những hành vi được cho phép thực hiện, không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ những hành vi bắt buộc hoặc thực hiện hành vi mà pháp luật cấm.
Quy phạm pháp luật là khuôn mẫu cho cách xử sự của con người trong một xã hội nhất định, được nhà nước quy định và đảm bảo thực hiện.
Dấu hiệu năng lực trách nhiệm pháp lý
Người có đủ năng lực trách nhiệm pháp lý là khi người đó đủ tuổi chịu trách nhiệm pháp lý do luật quy định và có đầy đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi của mình, không bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi. Tùy vào từng lĩnh vực khác nhau, pháp luật quy định độ tuổi chịu trách nhiệm pháp luật khác nhau.
Dấu hiệu lỗi của chủ thể
Lỗi là một trong những yếu tố để xác định mức độ của hành vi vi phạm, bao gồm cả lỗi cố ý và lỗi vô ý. Lỗi khi thực hiện hành vi vi phạm là kết quả của việc chủ thể tự lựa chọn, quyết định và thực hiện gây nên hậu quả ảnh hưởng đến xã hội.
Cấu thành của vi phạm pháp luật
Mặt khách quan
Mặt khách quan bao gồm các hành vi trái pháp luật dẫn đến hậu quả do hành vi đó gây ra. Bao gồm các yếu tố có thể nhận biết được như thời gian, địa điểm, thủ đoạn, công cụ…. thực hiện hành vi vi phạm.
Giữa hành vi phạm tội và hậu quả có mối quan hệ nhân quả với nhau. Hậu quả của hành vi là xâm hại đến các mối quan hệ xã hội khác, gây ra những thiệt hại cụ thể và những thiệt hại mang tính trừu tượng.
Mặt chủ quan
Mặt chủ quan bao gồm lỗi, động cơ và mục đích của hành vi vi phạm.
Có lỗi cố ý trực tiếp, cố ý gián tiếp, lỗi vô ý vì quá tự tin hoặc lỗi vô ý do cẩu thả. Những lỗi cố ý thường xuất phát từ những động cơ vi phạm đã được định trước của người phạm tội, họ nhận thức được hành vi và hậu quả của hành vi phạm tội gây ra và hậu quả là mục đích của người phạm tội mong muốn xảy ra hoặc đã nhận thức được từ trước.
Chủ thể
Chủ thể của hành vi vi phạm là một hay nhiều cá nhân, cơ quan, tổ chức có năng lực trách nhiệm pháp lý, có năng lực hành vi đầy đủ nhưng thực hiện hành vi vi phạm.
Khách thể
Khách thể là những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ và đảm bảo nhưng bị những hành vi vi phạm xâm hại. Một hành vi vi phạm có thể xâm hại một hoặc nhiều khách thể.
Có mấy loại vi phạm pháp luật?
Vi phạm pháp luật hình sự hay còn gọi là tội phạm
Những hành vi vi phạm pháp luật được quy định trong Bộ luật Hình sự. Những cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật hình sự phải chịu hậu quả pháp lý về hành vi mà mình gây ra. Mục đích là để răn đe, giáo dục người phạm tội và cưỡng chế người phạm tội bằng những biện pháp ngăn chặn.
Vi phạm hành chính
Chủ thể trong vi phạm hành chính là nhà nước đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính. Hình thức xử lý là chỉ là cảnh cáo hoặc phạt tiền những chủ thể vi phạm nghĩa vụ hành chính do pháp luật hành chính quy định.
Vi phạm dân sự
Vi phạm dân sự được áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật dân sự, được quy định ở pháp luật dân sự. Trách nhiệm dân sự thường mang tính tài sản, người phạm tội phải bù đắp về tổn thất vật chất hoặc tinh thần cho người bị hại. Buộc người phạm tội phải có những trách nhiệm khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm của mình gây ra cho người khác.
Vi phạm kỷ luật
Thông thường được áp dụng trong phạm vi cơ quan, tổ chức. Bao gồm các hình thức xử lý như: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, hạ ngạch, cách chức nhằm mục đích đảm bảo trật tự cho nội bộ của tổ chức, cơ quan.
Ví dụ về vi phạm pháp luật
– Về vi phạm dân sự: xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản, tranh chấp về hợp đồng, quyền tác giả,…
– Về vi phạm hình sự: giết người, xâm phạm đến danh dự nhân phẩm người khác gây hậu quả nghiêm trọng,….
– Về vi phạm hành chính: trốn thuế, không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đối với nhà nước,…
– Về vi phạm kỷ luật: vi phạm nội quy của cơ quan, tổ chức, không chấp hành đúng và đủ trách nhiệm của người lao động,…
Qua bài viết này của Luật Nguyễn Hưng, quý đọc giả đã hiểu rõ hơn về khái niệm vi phạm pháp luật và hành vi vi phạm pháp luật. Mọi thắc mắc liên quan tới pháp luật cần được giải đáp vui lòng liên hệ qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 để nhận được sự tư vấn hỗ trợ từ đội ngũ luật sư.
