Phạt vi phạm hợp đồng là gì? Quy định phạt vi phạm hợp đồng dân sự, thương mại, xây dựng như thế nào? Phạt vi phạm hợp đồng thì có phải bồi thường thiệt hại nữa không? Phạt vi phạm hợp đồng và bồi thường thiệt hại hợp đồng khác nhau thế nào? Luật Nguyễn Hưng sẽ giải đáp cụ thể các câu hỏi này trong bài viết sau đây.

Khái niệm phạt vi phạm hợp đồng

Phạt vi phạm hợp đồng là trách nhiệm dân sự do thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải khắc phục hậu quả bằng cách nộp một khoản tiền cho bên có quyền lợi bị ảnh hưởng một khoản tiền phạt nhất định.

Quy định phạt vi phạm trong hợp đồng dân sự

Phạt vi phạm hợp đồng được quy định tại Điều 418 Bộ luật dân sự 2015:

Điều 418. Thỏa thuận phạt vi phạm

Phạt vi phạm là sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải nộp một khoản tiền cho bên bị vi phạm.

Mức phạt vi phạm do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác.

Các bên có thể thỏa thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm mà không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về phạt vi phạm nhưng không thỏa thuận về việc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm.

Quy định phạt vi phạm trong hợp đồng thương mại

Căn cứ vào Điều 300 Luật Thương Mại 2005 thì phạt vi phạm là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng nếu trong hợp đồng có thoả thuận, trừ các trường hợp miễn trách nhiệm quy định tại Điều 294 của Luật này. Thêm vào đó, tại Điều 301 Luật này quy định về mức phạt đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thoả thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp quy định tại Điều 266 của Luật này.

Quy định phạt vi phạm trong hợp đồng xây dựng

Theo Điều 146 Luật Xây dựng 2014, phạt vi phạm hợp đồng xây dựng phải được các bên thỏa thuận và ghi trong hợp đồng. Đối với công trình xây dựng sử dụng vốn nhà nước, mức phạt hợp đồng không vượt quá 12% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm. Ngoài mức phạt theo thỏa thuận, bên vi phạm hợp đồng còn phải bồi thường thiệt hại cho bên kia, bên thứ ba (nếu có) theo quy định của Luật này và pháp luật có liên quan khác.

Phạt vi phạm thì có phải bồi thường thiệt hại nữa không?

Về bồi thường thiệt hại theo Điều 360 Bộ luật dân sự 2015 thì trường hợp có thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ gây ra thì bên có nghĩa vụ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Thêm vào đó, khoản 3 Điều 418 Bộ luật dân sự 2015 có nói trường hợp các bên có thỏa thuận về phạt vi phạm nhưng không thỏa thuận về việc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm