Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Trong đó có 10 thay đổi lớn về chính sách đất đai như sau:
Hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và các luật khác có liên quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030
Nghị quyết 18-NQ-TW năm 2022 đặt ra mục tiêu tổng quát hướng đến việc hoàn thiện hệ thống, chính sách và sử dụng đất một cách phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế, cũng như xã hội hiện nay.
Mục tiêu đặt ra đến năm 2025 phải hoàn thành sửa đổi Luật đất đai năm 2013 và một số luật liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hệ thống sở sở dữ liệu về đất đai phải được xây dựng hoàn chỉnh, tinh gọn và hoàn thành viêc tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đất đai. Giải quyết được các vướng mắc, tồn tại có liên quan đến quản lý và sử dụng đất.
Đến năm 2030, hệ thống pháp luật về đất đai phải được hoàn thiện một cách đồng bộ, thống nhất và phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Khắc phục những tồn đọng, khó khăn trong việc sử dụng đất.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được lập ở cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện
Các quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện phải đảm bảo phù hơp, thống nhất, đồng bộ. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải đảm bảo các điều kiện như: đáp ứng yêu cầu thực hiện chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Điểm mới ở Nghị quyết này là trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Nhà nước phải đảm bảo đủ nguồn lực để lập quy hoạch, không để dư hay thiếu nhân lực, nhằm hạn chế tham nhũng, tiêu cực nhưng vẫn đảm bảo tiến độ hoàn thành của công việc.
Giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất
Việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu sẽ thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Hạn chế và quy định chặt chẽ các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Các tổ chức tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải trả tiền thuê đất cho Nhà nước theo quy định
Nghị quyết này đưa ra yêu cầu, điều kiện đối với việc thu tiền sử dụng đất đối với các cơ sở tôn giáo, cụ thể: “Nhà nước thực hiện giao đất có hạn mức không thu tiền sử dụng đất đối với đất sử dụng làm cơ sở thờ tự, trụ sở của các tổ chức tôn giáo. Các tổ chức tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải trả tiền thuê đất cho Nhà nước theo quy định của pháp luật”, quy định này nhằm giúp cho việc quản lý và sử dụng đất được công khai, minh bạch hơn.
Quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ tái định cư
Việc thu hồi đất phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, phải thực hiện, phê duyệt xong các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì mới thực hiện việc thu hồi đất. Việc bời thường, hỗ trợ, tái định cư phải bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư theo quy định.
Quy định cụ thể hơn về thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể việc Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng. Quy định cơ chế quyên góp quyền sử dụng đất, điều chỉnh lại đất đai đối với các dự án phát triển, chỉnh trang đô thị và khu dân cư nông thôn.
Bỏ khung giá đất; có cơ chế, phương pháp xác định theo nguyên tắc thị trường
Việc xác định giá đất sẽ áp dụng theo cơ chế, nguyên tắc thị trường và bỏ khung giá đất. Quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất. Đây là một điểm mới mang tính nổi bật trong Nghị quyết 18-NQ-TW.
Quy định trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan có thẩm quyền như sau:
– Trung ương xây dựng tiêu chí và quy trình kiểm tra, giám sát các địa phương trong việc xây dựng bảng giá đất;
– Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định và kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất.
Cơ chế này giúp cho việc xác định giá đất ở từng địa phương chính xác hơn mà vẫn đảm bảo được tính đồng bộ, thống nhất cũng như giúp cho cơ chế quản lý đất đai của cả nước một cách hiệu quả. Bổ sung, hoàn tthiện các quy định đảm bảo công khai, minh bạch.
Quy định mức thuế cao đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang
Rà soát chính sách, pháp luật về thuế sử dụng đất nông nghiệp và đất phi nông nghiệp, xây dựng chính sách, pháp luật về thuế sử dụng đất theo thông lệ quốc tế, phù hợp với trình độ phát triển, điều kiện cụ thể và lộ trình thích hợp.
Bên cạnh việc quy định mức thuế cao hơn đối với trường hợp người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang. Nghị quyết này còn có chính sách ưu đãi thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phù hợp với lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư; đối với hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình người có công với cách mạng;…
Đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất
Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai, khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất.
Hoàn thiện cơ sở pháp lý và tăng cường thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản.
Mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp
Hướng đến việc mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp. Tạo điều kiện cho người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất theo quy hoạch.
Xây dụng quy định về ngân hàng cho thuê đất nông nghiệp và có chính sách phù hợp để ưu tiên giao đất cho đồng bào dân tộc thiếu đất sản xuất, cùng với các cơ chế để ngăn chặn người dân chuyển nhượng sau khi được giao đất.
Quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm, đất hình thành từ hoạt động lấn biển
Xây dựng các quy định pháp luật đối với quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích.
Bổ sung các quy định về đất ở kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất nông nghiệp kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất dự án du lịch có yếu tố tâm linh. Quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm, đất hình thành từ hoạt động lấn biển.
Trên đây là nội dung chia sẻ của Luật Nguyễn Hưng về “10 thay đổi lớn về chính sách đất đai (Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2022)“. Hy vọng bài viết sẽ mang lại những thông tin hữu ích dành cho bạn. Trong quá trình tìm hiểu thông tin, nếu bạn còn những thắc mắc nào cần được giải đáp. Hãy liên hệ Luật Nguyễn Hưng qua số điện thoại (028) 6650 6738 – (028) 6650 8738 để nhận được sự tư vấn hỗ trợ từ đội ngũ luật sư nhà đất.
